همانطور که میدانید از موتورهای الکتریکی در صنعت بسیار استفاده میشود و روشهای مختلفی برای راه اندازی الکتروموتور وجود دارد، در این مقاله راه اندازی الکتروموتور با کلید دستی را مورد بررسی قرار میدهیم. کلید دستی در انواع و اندازههای مختلف ساخته میشوند و دارای ساختمانهای متنوعی نیز میباشند. اما متداول ترین آنها کلیدهای گردان هستند که برای جریان نامی 16 ، 25 ، 32 ، 40 و ... آمپر موجودند. همچنین برای اتصال موتورها به شبکه به صورت ساده، چپ گرد، راست گرد، ستاره، مثلث و ... ساخته می شوند.
انواع کلیدهای ساده دستی
در یک جمع بندی کلی، کلیدهای ساده دستی به دو صورت زیر تقسیم میشوند:
- کلیدهای ساده دستی تکفاز
- کلیدهای ساده دستی سهفاز
کلیدهای ساده دستی سه فاز
کلید سهفاز ساده دارای 6 کنتاکت است که سه تای آن به سهفاز شبکه و سه کنتاکت دیگر به سه سر سیمپیچهای موتور وصل میشوند. برای نمایش مداری کلیدها از استاندارد IEC استفاده خواهیم کرد. به کلید ساده، کلید صفر و یک نیز گفته میشود و در استاندارد IEC با Q نمایش داده میشود. شمای فنی و مداری این کلید در شکل زیر نشان داده شده است. علائم X در حالت 1 نشان میدهد که کنتاکتهای 1 به 2 ، 3 به 4 و 5 به 6 اتصال الکتریکی پیدا میکنند. گاهی به جای 0 و 1 کلمات OFF و ON نیز روی کلید درج میشود.
کلیدهای ساده دستی تک فاز
این کلیدها از نظر ظاهری شبیه کلیدهای سهفاز هستند ولی تفاوت آنها در تعداد طبقات و کنتاکتهای آنها میباشد. از کلیدهای یک طبقه برای قطع و وصل فاز و از کلیدهای دو طبقه برای قطع و وصل فاز و نول استفاده میشود. در موتورهای تکفازی که فاقد کلید گریز از مرکز یا رله برای خارج کردن سیمپیچ راه انداز از مدار میباشند از کلیدهای تکفاز دو مرحلهای استفاده میشود که در مرحله اول (استارت) هر دو سیمپیچ موتور در مدار قرار میگیرند و در مرحله دوم (کار) فقط سیم پیچ اصلی در مدار میماند.
همانطور که میدانید از موتورهای الکتریکی در صنعت بسیار استفاده میشود و روشهای مختلفی برای راه اندازی الکتروموتور وجود دارد، در این مقاله راه اندازی الکتروموتور با کلید دستی را مورد بررسی قرار میدهیم. کلید دستی در انواع و اندازههای مختلف ساخته میشوند و دارای ساختمانهای متنوعی نیز میباشند. اما متداول ترین آنها کلیدهای گردان هستند که برای جریان نامی 16 ، 25 ، 32 ، 40 و ... آمپر موجودند. همچنین برای اتصال موتورها به شبکه به صورت ساده، چپ گرد، راست گرد، ستاره، مثلث و ... ساخته می شوند.
انواع کلیدهای ساده دستی
در یک جمع بندی کلی، کلیدهای ساده دستی به دو صورت زیر تقسیم میشوند:
- کلیدهای ساده دستی تکفاز
- کلیدهای ساده دستی سهفاز
کلیدهای ساده دستی سه فاز
کلید سهفاز ساده دارای 6 کنتاکت است که سه تای آن به سهفاز شبکه و سه کنتاکت دیگر به سه سر سیمپیچهای موتور وصل میشوند. برای نمایش مداری کلیدها از استاندارد IEC استفاده خواهیم کرد. به کلید ساده، کلید صفر و یک نیز گفته میشود و در استاندارد IEC با Q نمایش داده میشود. شمای فنی و مداری این کلید در شکل زیر نشان داده شده است. علائم X در حالت 1 نشان میدهد که کنتاکتهای 1 به 2 ، 3 به 4 و 5 به 6 اتصال الکتریکی پیدا میکنند. گاهی به جای 0 و 1 کلمات OFF و ON نیز روی کلید درج میشود.
کلیدهای ساده دستی تک فاز
این کلیدها از نظر ظاهری شبیه کلیدهای سهفاز هستند ولی تفاوت آنها در تعداد طبقات و کنتاکتهای آنها میباشد. از کلیدهای یک طبقه برای قطع و وصل فاز و از کلیدهای دو طبقه برای قطع و وصل فاز و نول استفاده میشود. در موتورهای تکفازی که فاقد کلید گریز از مرکز یا رله برای خارج کردن سیمپیچ راه انداز از مدار میباشند از کلیدهای تکفاز دو مرحلهای استفاده میشود که در مرحله اول (استارت) هر دو سیمپیچ موتور در مدار قرار میگیرند و در مرحله دوم (کار) فقط سیم پیچ اصلی در مدار میماند.